Wprowadzenie do rynku gazu w Polsce
Polski rynek gazu przez lata funkcjonował jako monopol, jednak od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej przechodzi stopniową liberalizację. Obecnie działa na nim kilkunastu aktywnych sprzedawców, choć wciąż dominującą pozycję zajmują firmy z udziałem Skarbu Państwa. W tym artykule przyjrzymy się najważniejszym dostawcom gazu w Polsce, ich historii, ofercie oraz pozycji rynkowej.
Warto zaznaczyć, że mówiąc o dostawcach gazu, wyróżniamy dwie główne role:
- Sprzedawcy gazu - firmy, które sprzedają gaz odbiorcom końcowym
- Operatorzy sieci dystrybucyjnej - podmioty odpowiedzialne za fizyczne dostarczenie gazu do odbiorców
W niektórych przypadkach te role są połączone, jednak zgodnie z unijnymi dyrektywami, dąży się do rozdzielenia tych funkcji (tzw. unbundling).
PGNiG (Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo)
Rok założenia: 1982 (jako przedsiębiorstwo państwowe), 1996 (jako spółka akcyjna)
Udział w rynku: około 80% rynku detalicznego gazu
Właściciel: Grupa Orlen (od 2022 roku)
Liczba klientów: ponad 7 milionów
PGNiG przez dziesięciolecia był monopolistą na polskim rynku gazu i wciąż pozostaje największym dostawcą tego surowca w kraju. Firma zajmuje się nie tylko sprzedażą gazu, ale także jego wydobyciem, importem oraz magazynowaniem. W 2022 roku PGNiG zostało przejęte przez Orlen, tworząc jeden z największych koncernów energetycznych w Europie Środkowej.
Historia PGNiG
Początki PGNiG sięgają 1982 roku, kiedy to utworzono przedsiębiorstwo państwowe pod nazwą "Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo". W 1996 roku firma została przekształcona w spółkę akcyjną, a w 2005 roku zadebiutowała na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
Przez lata PGNiG systematycznie rozwijało swoją działalność, inwestując w nowe złoża gazu, rozbudowę infrastruktury oraz rozszerzając ofertę dla klientów. Kluczowym momentem w historii firmy było uruchomienie terminalu LNG w Świnoujściu w 2015 roku, co znacząco zwiększyło możliwości importu gazu z kierunków innych niż wschodni.
Oferta PGNiG
PGNiG oferuje kompleksowe rozwiązania w zakresie dostaw gazu zarówno dla klientów indywidualnych, jak i biznesowych. W ofercie firmy znajdują się:
- Dostawy gazu ziemnego
- Usługi techniczne związane z instalacjami gazowymi
- Programy lojalnościowe dla stałych klientów
- Nowoczesne rozwiązania jak aplikacja mobilna do zarządzania rachunkami
- Oferty łączone z innymi mediami (np. energia elektryczna)
Po połączeniu z Orlenem, oferta firmy będzie stopniowo ulegać transformacji, z naciskiem na integrację usług energetycznych.
PSG (Polska Spółka Gazownictwa)
Rok założenia: 2013 (w obecnej formie)
Udział w rynku: największy operator systemu dystrybucyjnego w Polsce
Właściciel: Grupa PGNiG, obecnie część Grupy Orlen
Długość sieci dystrybucyjnej: ponad 190 000 km
Polska Spółka Gazownictwa jest największym operatorem systemu dystrybucyjnego gazu w Polsce. Firma nie sprzedaje gazu bezpośrednio odbiorcom końcowym, ale odpowiada za jego fizyczne dostarczenie do klientów za pomocą własnej sieci gazociągów. PSG dostarcza gaz do ponad 95% odbiorców w Polsce.
Historia PSG
PSG w obecnej formie powstała w 2013 roku w wyniku konsolidacji sześciu regionalnych spółek gazownictwa. Było to efektem implementacji unijnych dyrektyw dotyczących rozdziału działalności dystrybucyjnej od handlowej. Firma kontynuuje tradycje gazownictwa w Polsce, które sięgają XIX wieku, gdy powstały pierwsze gazownie miejskie.
Działalność PSG
Główne obszary działalności PSG to:
- Dystrybucja gazu siecią gazociągów
- Rozbudowa i modernizacja infrastruktury gazowej
- Przyłączanie nowych odbiorców do sieci
- Eksploatacja i konserwacja sieci gazowej
- Pomiary zużycia gazu
PSG realizuje obecnie ambitny program rozbudowy sieci gazowej, którego celem jest gazyfikacja nowych obszarów Polski, szczególnie na terenach wiejskich.
Orlen Paliwa (dawniej PKN Orlen)
Rok założenia: 1999 (PKN Orlen)
Udział w rynku: rosnący po przejęciu PGNiG
Właściciel: głównym akcjonariuszem jest Skarb Państwa
Liczba stacji paliw w Polsce: ponad 1800
Orlen Paliwa to spółka należąca do Grupy Orlen, która odpowiada za hurtową sprzedaż paliw płynnych i gazowych. Po przejęciu PGNiG, Grupa Orlen stała się kluczowym graczem na polskim rynku gazu. Strategia firmy zakłada integrację działalności związanej z gazem w ramach całej Grupy.
Historia Orlenu
PKN Orlen powstał w 1999 roku z połączenia Petrochemii Płock i Centrali Produktów Naftowych. Przez lata firma umacniała swoją pozycję jako największy koncern paliwowy w Polsce i jeden z największych w Europie Środkowej. W 2022 roku, po przejęciu PGNiG i Lotosu, Orlen stał się regionalnym gigantem energetycznym.
Oferta Orlen Paliwa w zakresie gazu
Oferta Orlen Paliwa w zakresie gazu obejmuje:
- Dostawy gazu ziemnego dla przedsiębiorstw
- Sprzedaż gazu LPG (propan-butan)
- Dostawy gazu dla stacji paliw
- Integracja usług paliwowych i gazowych dla firm
Po przejęciu PGNiG, Orlen pracuje nad ujednoliceniem oferty i budową kompleksowych rozwiązań energetycznych dla wszystkich grup klientów.
Hermes Energy Group
Rok założenia: 2016
Udział w rynku: około 5% rynku detalicznego
Właściciel: inwestorzy prywatni
Główny obszar działania: sprzedaż gazu dla biznesu
Hermes Energy Group jest jednym z największych niezależnych sprzedawców gazu w Polsce. Firma szybko zdobyła znaczącą pozycję na liberalizującym się rynku, oferując konkurencyjne ceny i elastyczne warunki umów. Hermes Energy Group koncentruje się głównie na obsłudze klientów biznesowych, choć ma w ofercie również rozwiązania dla gospodarstw domowych.
Historia i rozwój
Firma została założona w 2016 roku jako niezależny dostawca gazu, korzystając z postępującej liberalizacji rynku. W stosunkowo krótkim czasie stała się jednym z ważniejszych graczy, szczególnie w segmencie małych i średnich przedsiębiorstw. Sukces Hermes Energy Group pokazuje, że na polskim rynku gazu jest miejsce dla niezależnych dostawców, którzy potrafią skutecznie konkurować z dużymi koncernami państwowymi.
Oferta Hermes Energy Group
W ofercie firmy znajdują się:
- Elastyczne umowy na dostawę gazu dla firm
- Konkurencyjne cenowo rozwiązania dla małych i średnich przedsiębiorstw
- Brak kar za wcześniejsze rozwiązanie umowy
- Indywidualne doradztwo energetyczne
- Usługi związane z efektywnością energetyczną
Inni znaczący dostawcy gazu w Polsce
Oprócz wymienionych wyżej firm, na polskim rynku gazu działają również inni sprzedawcy, którzy łącznie posiadają kilkunastoprocentowy udział w rynku. Wśród nich warto wymienić:
Fortum
Fiński koncern energetyczny, który oferuje w Polsce zarówno gaz, jak i energię elektryczną. Firma weszła na polski rynek w 2010 roku i systematycznie rozwija swoją działalność.
Tauron
Jedna z największych grup energetycznych w Polsce, która w ostatnich latach rozszerzyła swoją ofertę o dostawy gazu, szczególnie dla klientów biznesowych.
PGE (Polska Grupa Energetyczna)
Największy producent energii elektrycznej w Polsce, który również oferuje dostawy gazu, choć nie jest to główny obszar jego działalności.
Enea
Grupa energetyczna działająca głównie w zachodniej i północno-zachodniej Polsce, która poza energią elektryczną dostarcza również gaz.
Struktura rynku gazu w Polsce
Polski rynek gazu można podzielić na kilka segmentów:
Rynek hurtowy
Handel dużymi wolumenami gazu, głównie między importerami, producentami a dużymi odbiorcami lub sprzedawcami detalicznymi. Największym graczem jest tu PGNiG/Orlen.
Rynek detaliczny - gospodarstwa domowe
Zdominowany przez PGNiG z udziałem rynkowym ponad 80%. Pozostałe firmy powoli zwiększają swoje udziały.
Rynek detaliczny - małe i średnie przedsiębiorstwa
Bardziej konkurencyjny, z aktywną rolą niezależnych dostawców jak Hermes Energy Group.
Rynek detaliczny - duzi odbiorcy przemysłowi
Najbardziej konkurencyjny segment, gdzie duzi odbiorcy często negocjują indywidualne warunki dostaw.
Warto zauważyć, że struktura polskiego rynku gazu stopniowo się zmienia. Udział PGNiG (obecnie część Orlenu) w rynku detalicznym powoli maleje, a niezależni dostawcy zdobywają coraz więcej klientów. Niemniej jednak, koncentracja rynku wciąż pozostaje wysoka w porównaniu do bardziej dojrzałych rynków w Europie Zachodniej.
Infrastruktura gazowa w Polsce
Kluczowe elementy infrastruktury gazowej w Polsce to:
- Gazociągi przesyłowe - zarządzane przez Gaz-System, o łącznej długości ponad 11 000 km
- Sieć dystrybucyjna - zarządzana głównie przez PSG, o długości ponad 190 000 km
- Terminal LNG w Świnoujściu - umożliwiający import skroplonego gazu ziemnego drogą morską
- Gazociąg Baltic Pipe - połączenie z norweskim szelfem kontynentalnym, uruchomione w 2022 roku
- Podziemne magazyny gazu - o łącznej pojemności około 3 mld m³
Ta infrastruktura jest kluczowa dla bezpieczeństwa energetycznego Polski i stanowi fizyczną podstawę funkcjonowania rynku gazu.
Przyszłość rynku gazu w Polsce
Polski rynek gazu będzie w najbliższych latach podlegał dalszym przeobrażeniom. Najważniejsze przewidywane zmiany to:
- Rosnąca konkurencja - spodziewane jest dalsze zmniejszanie udziału dominującego gracza (Orlen/PGNiG) i wzrost znaczenia niezależnych dostawców
- Postępująca cyfryzacja - rozwój aplikacji mobilnych, inteligentnych liczników i zaawansowanych systemów zarządzania energią
- Integracja z rynkiem europejskim - wzmacnianie połączeń międzysystemowych i udział w europejskich mechanizmach handlu gazem
- Transformacja energetyczna - stopniowe przechodzenie od gazu kopalnego do gazów odnawialnych jak biometan czy wodór
- Konsolidacja rynku - możliwe przejęcia mniejszych graczy przez większe firmy energetyczne
Warto zauważyć, że choć gaz ziemny jest uważany za paliwo przejściowe w transformacji energetycznej, w Polsce jego znaczenie będzie prawdopodobnie rosło w najbliższych dekadach, jako zastępstwo dla wycofywanych wysokoemisyjnych źródeł energii opartych na węglu.
Jak wybrać dostawcę gazu?
Wybierając dostawcę gazu, warto wziąć pod uwagę następujące czynniki:
- Cena - zarówno stawka za kWh, jak i opłata stała
- Stabilność firmy - jak długo działa na rynku, jaka jest jej sytuacja finansowa
- Elastyczność umowy - długość kontraktu, warunki jego rozwiązania, możliwość zmiany taryfy
- Jakość obsługi klienta - dostępność infolinii, łatwość kontaktu, opinie innych klientów
- Dodatkowe korzyści - programy lojalnościowe, rabaty, dodatkowe usługi
Pamiętaj, że zmiana sprzedawcy gazu jest bezpłatna i nie wiąże się z żadnymi pracami technicznymi ani przerwami w dostawie. Fizycznie gaz nadal dostarczany jest tą samą siecią gazową, zmienia się tylko podmiot, któremu płacisz rachunki.
Podsumowanie
Polski rynek gazu jest wciąż zdominowany przez podmioty z udziałem Skarbu Państwa, przede wszystkim Grupę Orlen, która po przejęciu PGNiG kontroluje większość rynku detalicznego. Niemniej jednak, postępująca liberalizacja stwarza przestrzeń dla niezależnych dostawców, takich jak Hermes Energy Group, którzy potrafią skutecznie konkurować z państwowymi gigantami.
Wybór dostawcy gazu powinien być przemyślaną decyzją, uwzględniającą nie tylko cenę, ale także stabilność firmy, elastyczność warunków umowy oraz jakość obsługi klienta. Dzięki możliwości zmiany sprzedawcy, konsumenci mają realny wpływ na kształtowanie rynku i mogą wybierać oferty najlepiej dopasowane do swoich potrzeb.
Polski rynek gazu będzie w najbliższych latach podlegał dalszym zmianom, związanym zarówno z transformacją energetyczną, jak i rosnącą konkurencją. Warto śledzić te zmiany, aby zawsze korzystać z najbardziej korzystnych rozwiązań.
Komentarze (2)
Bardzo ciekawy artykuł! Brakowało mi takiego przeglądu rynku gazu w Polsce. Ciekawe jak będzie wyglądał ten rynek po pełnym połączeniu PGNiG z Orlenem. Czy nie spowoduje to jeszcze większej monopolizacji?
Ostatnio zmieniałam dostawcę gazu z PGNiG na Hermes Energy i faktycznie proces był bardzo prosty. Ceny mam teraz niższe, a obsługa klienta działa sprawnie. Polecam rozważyć zmianę, jeśli ktoś zastanawia się nad tym.
Dodaj komentarz